Page 5 - Tailue
P. 5
ขั้นตอนการปฏิบัติในพิธีกรรม
(1) ก่อนวันประกอบพิธีกรรม
ก่อนวันประกอบพิธีกรรม 1 วัน พ่อหมอใหญ่ และชาวบ้านผู้ชายจะไปช่วยกันปัด
กวาด ทำความสะอาดภายในบริเวณศาลเจ้าบ่อ โดยเอาเทียน ดอกฝ้าย และน้ำในศาลเจ้าบ่อ
มาทิ้ง แล้ว ผลัดเปลี่ยนเอาของใหม่ใส่ทั้งหมด ผู้เฒ่าผู้แก่จะช่วยกันสานตะแหลว เพื่อปักห้าม
คนเข้าออกในช่วงประกอบ พิธีกรรม
(2) ช่วงวันประกอบพิธีกรรม
รุ่งเช้าของวันประกอบพิธีกรรม ผู้ใหญ่บ้านจะประกาศให้ชาวบ้านไทลื้อหมู่ที่ 7, 12,
14 และหมู่ที่ 15 ทุกหลังคาเรือนเข้าร่วมพิธีกรรมเลี้ยงเจ้าบ่อ โดยแต่ละครอบครัวจะเอา
เทียน 12 คู่ ดอกฝ้าย และเงิน บริจาคตามแต่จิตศรัทธา (ถ้าเป็นวันกำหมูต้องบริจาคคนละ 1
บาท) มารวมไว้ที่บ้านของพ่อหมอใหญ่ หลังจากนั้นพ่อหมอใหญ่และคนในครอบครัวจะแยก
เทียน ดอกฝ้าย และเงินที่บริจาคไว้เป็นกลุ่มๆ เพื่อน าไปจัดใส่ตู้ของเจ้าบ่อทั้ง 12 องค์ไว้ที่
6
ศาลเจ้าบ่อต่อไป
หลังรับประทานอาหารเช้า กลุ่มผู้ชายในหมู่บ้านจะแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม โดยกลุ่ม
หนึ่งไปแผ้วถาง หญ้า ปัดกวาดบริเวณศาลเจ้าบ่อ ทำความสะอาดเครื่องมือหรืออุปกรณ์ใน
การประกอบอาหาร ส่วนอีกกลุ่ม หนึ่งจะออกไปหาปลาที่แม่น้ำอิง เพื่อนำมาประกอบ
พิธีกรรม แต่หากปลาที่หาได้ไม่เพียงพอกับจำนวนคน เข้าร่วม พ่อหมอใหญ่จะนำเงินจากการ
บริจาคมอบให้คณะกรรมการไปซื้อปลานิลจากกระชังในหมู่บ้านมา เพิ่ม เมื่อได้ปลาจากแม่น้ำ
อิงแล้ว ชาวบ้านจะล้างปลาให้สะอาด แล้วยกใส่กะละมังใหญ่ เพื่อนำขึ้นไปถวาย เจ้าบ่อ และ
ในขณะนั้นก็จะปักตะแหลว ตรงบริเวณหน้าประตูทางเข้าศาลเจ้าบ่อ เพื่อไม่ใช่คนภายในศาล
ออก คนภายนอกเข้า ส่วนปลาที่ถวายเจ้าบ่อเสร็จแล้วไปปิ้ง ลาบ และต้มปลา
หลังจากจัดเตรียมเครื่องประกอบพิธีกรรมเสร็จเป็นที่เรียบร้อยแล้ว พ่อหมอใหญ่ก็
เริ่มประกอบ พิธีกรรม โดยการจุดเทียน แล้วกราบลง 1 ครั้ง กล่าวคำถวายเจ้า 3 รอบ
จากนั้น ประมาณ 10-30 นาที พ่อหมอใหญ่จะทำการเสี่ยงทาย โดยการหยิบเม็ดข้าวสาร 1
ครั้ง หากนับได้ 9, 10, 12 หรือ 14 หาบ แสดง ว่าเจ้ามาเสวยอาหารอิ่มหน่ำสำราญแล้ว แต่
หากนับได้จำนวนคี่ พ่อหมอใหญ่ก็จะเติมน้ำ เติมเหล้า และเติม อาหารทุกอย่างที่เป็น “ของ
แถม” แล้วกล่าวคำถวายเจ้าบ่ออีกครั้งหนึ่ง หากได้จำนวนคู่แล้ว พ่อหมอใหญ่ก็ กล่าวคำขอ
ลาเจ้าบ่อ ชาวบ้านก็จะรับประทานอาหารร่วมกัน ถือเป็นเสร็จพิธี
ในช่วงวันประกอบพิธี หรือ “วันกำบ้าน” ชาวไทลื้อบ้านศรีดอนชัยจะห้ามนำของ
สีเขียว ทุกชนิดเข้ามาในหมู่บ้าน เช่น พืชผัก หรือผลไม้ที่มีสีเขียว หากใครละเมิดจะถูกปรับ
ไหม ตั้งแต่ 500 บาทขึ้น ไป อย่างไรก็ตาม คณะกรรมการหมู่บ้านและผู้ประกอบพิธีกรรมก็
อนุโลมให้มีการซื้อ-ขายพืชผักผลไม้ได้ แต่ ต้องเป็นพืชผัก และผลไม้ที่แม่ค้าได้ซื้อมาไว้ก่อน
หน้าวันประกอบพิธีกรรมแล้ว นอกจากนั้น ชาวไทลื้อยัง ห้ามลากไม้เข้าบ้าน ถ้าหากเอามา
ต้องเอาวางไว้ที่หน้าประตูบ้าน ห้ามฆ่าสัตว์ตัดชีวิต ห้ามซื้อสัตว์ใหญ่เข้า บ้าน และในช่วงเวลา
ตั้งแต่ 16.00-24.00 น. จะห้ามไม่ให้คนภายในหมู่บ้านออกจากหมู่บ้านโดยเด็ดขาด (ยกเว้น
กรณีคนเจ็บป่วยหนัก)
6 ถ้าเป็นวันกำหมู พ่อหมอใหญ่จะมอบเงินที่บริจาคให้กับคณะกรรมหมู่บ้าน เพื่อไปซื้อหมูด าตัวผู้มา 1 ตัว น้ำหนักตัวประมาณ 70-80 กก.
และต้องเป็น หมูดำปอด ไม่มีหางดอก หน้าหมูไม่ลาย หรือมีขนสีขาวแม้แต่เส้นเดียว เล็บมือ เล็บเท้าต้องไม่เป็นสีขาว ซึ่งส่วนใหญ่จะหาได้
ภายในหมู่บ้าน เพราะ ชาวบ้านจะนิยมเลี้ยงหมูดำไว้ใช้ในพิธีกรรม และก่อนที่จะไปหาซื้อหมูดำปอด พ่อหมอใหญ่จะไปบอกกล่าวเจ้าบ่อก่อน
เพื่อให้เจ้าบ่อดลบันดาลให้ ชาวบ้านสามารถหาซื้อหมูดำปอดได้
