Page 2 - Tailue
P. 2
พิธีเลี้ยงเจ้าบ่อ “วันก๋ำบ่อปลา”
จากการสอบถามพ่อทองดี วงศ์ชัย พบว่า ชาวไทลื้อบ้านศรีดอนชัยอพยพมาจากเมืองอู สิบสอง
ปันนา ในช่วงการอพยพเคลื่อนย้ายได้นเอาเจ้าบ่อเกลือมาด้วย 2 องค์ เพื่อเป็นที่พึ่งทางจิตใจของชาวไท
ลื้อ โดยที่เจ้าองค์แรกชอบรับประทานสัตว์เล็ก เช่น ปลา ส่วนเจ้าองค์ที่สอง ชอบรับประทานสัตว์ใหญ่
เช่น หมู ดังนั้น ชาวไทลื้อบ้านศรีดอนชัยจึงมีการประกอบพิธีกรรมเลี้ยงเจ้าบ่อ หรือ “พิธีกำบ่อ” 3 ครั้งใน
1
รอบ 1 ปี ซึ่งหาก นับวันตามความเชื่อของชาวไทลื้อแล้ว วันก าจะตรงกับวัน “บ่อก่า”
2
ในช่วงวันขึ้น 3 ค่ำของเดือนยี่ (นับตามเดือนของไทลื้อ) จะเป็น “วันก๋ำบ่อปลา ” 1 ครั้ง แล้ว
3
นับไปอีก 10 วันก็เป็น “วันก๋ำบ่อหมู ”หลังจากนั้นช่วงเดือนแปดของชาวไทลื้อก็จะมีเลี้ยงเจ้าบ่อ เรียกว่า
4
“พิธีป๋างแปด” โดยใช้หมูดำปอดตัวผู้เป็นเครื่องประกอบพิธี
วัตถุประสงค์
1) เพื่อให้เจ้าจอม เจ้าบ่อมาปกปักรักษา และคุ้มครองดูแลลูกหลานไทลื้อให้อยู่ร่มเย็นเป็นสุข
2) เพื่อรักษาวัฒนธรรมประเพณี และความเชื่อที่สืบทอดมาแต่ครั้นบรรพบุรุษของคนไทลื้อ
สถานที่ประกอบพิธีกรรม
ช่วงเวลาเช้ามืดจะใช้บ้านของพ่อหมอใหญ่ และบ้านหมอข้าวจ้ำ หรือหมอน้อย และในช่วง
ประกอบ พิธีกรรมเลี้ยงเจ้าบ่อ จะใช้ศาลเจ้าบ่อเป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรม
ช่วงเวลาประกอบพิธีกรรม
ช่วงเวลาในการประกอบพิธีกรรมที่ศาลเจ้าบ่อ เริ่ม 16.00 น. เป็นต้นไป ผู้ประกอบพิธีกรรม ผู้
ประกอบพิธีกรรมถวายเจ้ามีอยู่ 2 กลุ่มตระกูล หรือกลุ่มไตเฮือน ได้แก่ ไตเฮือนเก๊าขาม เป็นผู้ ประกอบ
พิธี หรือ “พ่อหมอใหญ่” ทำหน้าที่กล่าวคำถวายเจ้า 6 องค์ ส่วนไตเฮือนนาย เป็นผู้ประกอบพิธี เรียกว่า
“พ่อหมอน้อย หรือหมอข้าวจ้ำ”ทำหน้าที่กล่าวคำถวายเจ้า 6 องค์
1) พ่อหมอใหญ่
- ชื่อ-นามสกุล : นายธรรม วงศ์ชัย
- วันเดือนปี (เกิด) : วันอังคารที่ 17 ธันวาคม 2478
- ที่อยู่ปัจจุบัน : 106/1 หมู่ 7 บ้านศรีดอนชัย ตำบลศรีดอนชัย อำเภอเชียงของ
2) พ่อหมอน้อย หรือหมอข้าวจ๋ำ
- ชื่อ-นามสกุล : นายเทศ วงศ์ชัย
- วันเดือนปี (เกิด) : -
- ที่อยู่ปัจจุบัน : บ้านศรีมงคล ตำบลศรีดอนชัย อำเภอเชียงของ
1 วันกำของกลุ่มชาติพันธุ์ไทลื้อ ได้แก่ บ่อก่า บ่อกาบ บะฮับ บะฮาย บะหมึง ปึ๊ก กั๊ด ข๊ด บะโฮก และบะเตา
2 วันกำปลา จะใช้ปลาเป็นเครื่องประกอบพิธีกรรม
3 วันกำหมู ใช้หมูดำปอดตัวผู้เป็นเครื่องประกอบพิธีกรรม
4 สัมภาษณ์พ่อธรรม วงศ์ชัย วันที่ 7 ตุลาคม 2551
